En vinte anos, a empresa Ecoembes reciclou en España 19,3 millóns de toneladas de envases domésticos, “o que equivale a 2.000 estadios como El Sadar a rebordar”. Este exemplo de economía circular foi un dos datos que ofreceu hoxe José Arrancudiaga, técnico de Xestión de Residuos en Navarra e País Vasco de Ecoembes, nun seminario organizado pola Fundación Naturgy en Pamplona. A xornada serviu para que expertos do ámbito institucional, universitario e empresarial debateran sobre o papel da economía circular no actual momento de transición enerxética.
Arrancudiaga explicou que “a reciclaxe é un exemplo perfecto de economía circular, un hábito que os navarros teñen moi asentado.” “Coa reciclaxe damos unha segunda vida aos residuos, evitando a utilización de novas materias primas”, explicou o técnico de Ecoembes, unha empresa que leva promovendo 20 anos a economía circular a través da minimización do impacto ambiental dos envases e residuos. “España xera aproximadamente 23 millóns de toneladas de residuos municipais e só se recicla o 30%”, explicou.
María Eugenia Coronado, directora xeral da Fundación Naturgy, explicou que temos que falar de economía circular porque é, sen dúbida, unha das protagonistas na transición enerxética que estamos a vivir”. “Entre todos, temos que impulsar unha economía máis sostible, con menos consumo de enerxía e unha mellor utilización dos recursos dispoñibles, por iso, a economía circular debe estar presente en toda a cadea de valor”. “Para o sector da enerxía, o desenvolvemento da economía circular constitúe un dos seus principais vectores de transformación e de futuro”, aseverou Coronado, que avogou por deixar atrás un modelo económico lineal, onde se perde unha gran cantidade de materia, de recursos e de enerxía.
A economía circular no futuro de Navarra
O vicepresidente e conselleiro de Desenvolvemento Económico do Goberno de Navarra, Manu Ayerdi, que participou na apertura da xornada, explicou que “dende o Goberno, propoñemos liderar a transición enerxética, a loita contra o cambio climático e a sostibilidade dende a política ambiental, integrando a economía circular nas distintas políticas sectoriais.” Ayerdi incidiu “na importancia que ten a sostibilidade para o Executivo foral, especialmente para o Departamento de Desenvolvemento Económico, pois non entendemos tal desenvolvemento sen que sexa respectuoso co medio ambiente”. “Estamos completamente convencidos de que a viabilidade e competitividade económicas han de ir unidas ao coidado equilibrado da nosa contorna”, afirmou.
Pola súa banda, a directora xeral de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio de Navarra, Eva García Balaguer, explicou a recentemente aprobada Axenda para o desenvolvemento da Economía Circular en Navarra con horizonte 2030 (ECNA 2030), coa que o Goberno navarro quere orientar e apoiar as políticas sectoriais na transición cara a un novo modelo. García Balaguer recordou que un dos obxectivos principais é a redución nun 45% das emisións de gases de efecto invernadoiro respecto a 2005 e que a cota de enerxías renovables no consumo final bruto de enerxía sexa do 50%.
O decano de Colexio de Enxeñeiros Industriais de Navarra, Miguel Iriberri, destacou tamén o papel da economía circular como motor da transición enerxética, baseada en principios como “a ecoconcepción, a ecoloxía industrial e territorial, a economía da funcionalidade ou a reutilización”.
Cara a un modelo de ecocidades
A xornada contou tamén coa participación dun experto en ecocidades, Joan Rieradevall, investigador do Instituto de Ciencia e Tecnoloxía Ambientais da Universitat Autónoma de Barcelona (ICTA-UAB). Rieradevall explicou que o 50% da poboación mundial vive nas cidades, e é nas contornas urbanas onde se consume o 75% da enerxía e se xeran o 80% dos gases de efecto invernadoiro.
Neste contexto, repasou a evolución do metabolismo urbano das cidades dende a perspectiva da economía circular. “Entre as estratexias de mellora ambiental dos sistemas urbanos que tratamos, están a autosuficiencia, a mellora dos fluxos de recursos, as cidades para as persoas e a mellora dos espazos urbanos”, explicou. Rieradevall puxo varios exemplos de proxectos de ecodeseño urbano: a ecoeficiencia para redes no subsolo urbano de abastecemento ou rede de sumidoiros, a análise ambiental de pavimentos, a simbiose de agricultura urbana con edificios e a redución de gases de efecto invernadoiro na xestión de residuos.
O papel das enerxías renovables foi desenvolvido por Pablo Ayesa, director xeral do Centro Nacional de Enerxías Renovables (CENER). Para Ayesa, as renovables terán un espazo central xunto a outras tecnoloxías e recalcou que “a transición enerxética require de cambios máis significativos dos que os cidadáns viran ata agora. Ademais da enerxía eólica e a fotovoltaica, van aparecer nos próximos 20 anos cambios importantes asociados co transporte, a configuración das cidades, os procesos na industria, a reciclaxe e mesmo a xestión agrícola e de solo non-urbano.” “Europa dispón dunha estratexia a longo prazo para cumprir cos acordos de París en 2050, e España, particularmente, apuntou cara a importantes obxectivos, como un sistema eléctrico 100% renovable”, afirmou.
Casos prácticos dos sectores de alimentación e construción
Andrea Urzaiz Huguet, responsable de Márketing e Desenvolvemento de Negocio en Aceites Artajo, explicou que “na nosa empresa contamos con sondas de dispoñibilidade de auga e control mediante satélite; trituramos os restos de poda para incorporalos ao terreo e controlamos as pragas mediante trampeo e bandas florais”. Ademais de facer unha xestión eficiente da auga, que é o principal residuo na extracción de aceite, tamén explicou que a biomasa, concretamente o óso da oliva, é “o principal recurso enerxético dos dous edificios que temos, tanto de climatización coma de auga quente.”
Por outra banda, Miguel Ángel Paris, responsable do departamento de Sostibilidade da empresa de construción ROCKWOOL, explicou que este sector “produce aproximadamente un terzo de todos os residuos globais, a maior parte dos cales remata no vertedoiro.” Por iso, ROCKWOOL conta con produción de la de rocha, coa que é posible usar parte destes materiais. “Aproximadamente un terzo das materias primas utilizadas na nosa produción son residuos reconvertidos doutras industrias, ao que se engade a reintrodución no proceso de moitos dos residuos xerados durante a fabricación de materiais, así como un uso óptimo da auga”, afirmou.
Fundación Naturgy e a súa vocación de sensibilización ambiental
Este seminario forma parte das actividades de formación que a Fundación Naturgy realiza en distintas cidades españolas sobre temáticas relacionadas coa enerxía e o medio ambiente. O seu obxectivo fundamental é promover o uso racional dos recursos enerxéticos e fomentar un desenvolvemento sustentable.
A Fundación Naturgy, fundada en 1992 pola compañía enerxética, tamén desenvolve programas de acción social, tanto no ámbito nacional como internacional, incidindo especialmente en actuacións destinadas a paliar a vulnerabilidade enerxética.
